Van het een komt het ander, want een balletje kan raar rollen. En als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. Clichés. Zo waar als tweemaal twee vier is.

Enige tijd geleden heb ik, heerlijk onderuitgezakt in mijn stoel, op tv een show van cabaretier Klaas van Eerden gezien. Daarin komt een scène voor over een “tussendoor-trui”. Van der Eerden speelt de conversatie na van zijn vrouw in haar beslissings- en beoordelingsproces of ze een trui of een vestje zal gaan aantrekken. Je voelt ‘em al aankomen: hier volgt een prachtig staaltje dooremmeren van vrouwen. En helaas, best herkenbaar 🙂

Via Cathelijne van Not Just Any Book (ja precies, de Cathelijne die ook de drijvende kracht achter Een perfecte dag voor literatuur is, dus “van het een komt het ander”) werd mijn aandacht gevestigd op de roman van Nanda Roep met de bijzondere titel Van familie moet je het hebben en kan je het krijgen ook! Door de titel, de tekst op de achterflap en het plaatje op de voorkant vermoedde ik dat het hier uiteindelijk een feelgoodboek met een twist zou betreffen met een heleboel hilarische clichés. Gedeeltelijk kwam mijn verwachting uit, maar deze roman biedt gelukkig zo veel méér.

De roman is opgebouwd als het relaas van Bianca de Groot (ergens in de veertig) aan haar 18-jarige dochter Anouk. Bianca springt daarbij door de tijd heen en weer, waarbij zelfs een enkele keer een periode van vóór haar eigen geboorte aan bod komt. Het gedrag van Bianca als pubermeisje, jonge studente en vervolgens jonge moeder valt af en toe wel in de categorie van typisch-vrouwengedrag. De manier waarop zij druk uitoefent op bijvoorbeeld Michael, de vader van Anouk, vertoont een parallel met de scène van Van der Eerden: steeds verder, steeds dwingender, geen ruimte biedend aan de ander en vervolgens ontaardend in machteloze ruzie.

Het beeld binnen deze familie wat uit de verhalen naar voren komt, is ronduit schrijnend. Geen enkele samenhang, geen lotsverbondenheid, geen “automatische” liefde door de familieband. Je kunt deze roman oppervlakkig lezen, hier en daar glimlachen om de gebruikte clichés en de mate van herkenbaarheid (in je eigen leven of, comfortabeler, in het leven van vrienden, vriendinnen, familieleden), maar naar mijn mening is de grootste verdienste van deze roman dat het aanzet tot nadenken en zelfreflectie.

Tijdens een opleiding mediation/conflictbemiddeling wordt vaak de methode heden-verleden-toekomst gebruikt. Kortweg: als je nu, in het heden, klem zit in een conflict, kijk dan eens terug naar een periode dat alles nog soepeler ging en denk na over wat er nodig is om in de toekomt weer normaal met elkaar te kunnen omgaan. Nanda Roep laat Bianca een quote van Dr Phil aanhalen: “The best way to predict the future, is to look at the past.” In de familie van Bianca komen we dan al snel tot de conclusie dat zij echt haar eigen leven moet gaan leiden, ongeacht hoe haar familie daarover denkt of daarop reageert. Maar dit is altijd makkelijker gezegd dan gedaan. De schrijfster voert ons op heel natuurlijke wijze langs een aantal voorvallen in het leven van Bianca die uiteindelijk tot een keerpunt leiden. En dat maakt dit boek uiteindelijk ook weer een positief, op de toekomst gericht verhaal, waarbij ik mij als lezer kan voorstellen dat dochter Anouk hier veel aan heeft en zich extra bewust is van de liefde van haar eigen ouders.

Qua jeugd, achtergrond en onderlinge verstandhouding kan ik gelukkig stellen dat die van mij onvergelijkbaar is met die van Bianca. Waar het over haar jeugd gaat en met name de momenten waarop zij zich volledig alleen voelde staan, moest ik wel terugdenken aan beelden uit een eerder door mij gelezen roman, waarbij ook sprake is van een afstandelijke verhouding binnen het gezin. In gedachten herinner ik mij een scène van een meisje met lange vlechten in het haar, zittend op de achterbank van de auto, met haar zusje en ouders op weg voor een dagje strand. Het meisje zat volledig in haar eigen wereld. Misschien sla ik de plank helemaal mis, maar ik meen dat dit afkomstig is uit Moederkruid van Carry Slee (Prometheus), één van haar voor volwassenen geschreven boeken. In deze roman komen ook nadrukkelijk de onderlinge spanningen in een gezin “in crisistijd” naar voren. De broeierige sfeer in dit gezin met alle nukken van moeder en de  strapatsen van vader blijven nog lang nazingen in je hoofd.

Ik houd van boeken die niet alleen maar een verhaal bieden, maar juist ook stof tot nadenken. Dit geldt voor beide in deze blogpost genoemde boeken. Voor het kunnen lezen van Van familie moet je het hebben en kan je het krijgen ook! gaat mijn dank uiteraard uit naar Not Just Any Book en Uitgeverij Nanda voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

PS Via deze link kun je de scène over de trui terugkijken.

Heb ik jou beledigd, met mijn generalisering van het gedrag van vrouwen? Dan raad ik jóu extra aan om het boek van Nanda Roep en boeken met een vergelijkbaar thema te lezen en er over na te denken. Ik ben van mening dat er nu eenmaal verschillen tussen mannen en vrouwen zijn. Daar is niets mee, mits wij ons ervan bewust zijn en daardoor met elkaar rekening houden om een evenwichtige samenleving te vormen. En daar hoort af en toe hard om jezelf kunnen lachen volgens mij zeker bij.