Onweer. Ik associeer dat met broeierige warmte,  een zich in de lucht opbouwende spanning, gevolgd door een schitterende lichtshow, bulderend gedonder en dan de verlossende neerslag. Het komt en het gaat, in Nederland meestal in een rap tempo. Het is voorbij voordat je het goed en wel in de gaten hebt. Daarom was ik erg nieuwsgierig naar de inhoud van de roman Het onweer van de Argentijnse schrijfster Selva Almada (deze maand in een prachtige vertaling uitgegeven bij Meulenhoff). Zou zij er in geslaagd zijn om dit spektakel te laten terugkomen in de sfeer en het verhaal?

Op die vraag moet elke lezer natuurlijk zelf antwoord geven 🙂 , maar ik hink nog een beetje op twee gedachten.

Deze roman is heel erg filmisch geschreven. Vanaf de allereerste pagina tot aan de laatste woorden zie je voor jouw ogen precies wat er gebeurt. De boekomslag is prachtig gekozen: een boom die door de bizarre weersomstandigheden in Argentinië een eigen vorm heeft moeten vinden. De teistering door de lokale weersomstandigheden en de invloed op het landschap is overal in het boek uitdrukkelijk aanwezig. Selva Almada weet dat heel pakkend onder woorden te brengen, net zo als de sfeer, de omgeving, de personages. Echt schitterend vind ik het hoofdstuk waarin via de hond Bayo wordt aangegeven en omschreven hoe het naderende onweer wordt opgemerkt.

Minder tevreden ben ik met de titel van deze roman. “Het onweer” klinkt mij te statisch in de oren, terwijl juist het voorbijrazen van zo’n bui en de wervelingen in de (atmo)sfeer naar mijn mening zo van belang zijn. De oorspronkelijke titel (El viento que arrasa) heeft meer beweging in zich. Het is ook zeer zeker niet zo dat het onweer al in de eerste hoofdstukken losbarst! Eerst is er de opbouw van de spanning in de sfeer, in de verhoudingen tussen de personages, met de bijna tastbare dreiging van het naderende onheil. Het relatief korte verhaal voelt als een scene uit een langere film. Je bent onmiddellijk nieuwsgierig naar de levens van de vier personen: dominee Pearson, zijn dochter Leni/Elena, garagist Gringo Brauer en zijn loopjongen Tapioca.

Hoewel het onweer als natuurverschijnsel eigenlijk een ondergeschikte plaats in het boek inneemt, kun je in figuurlijke zin wel constateren dat in de levens van de hoofdpersonen een onweer woedt. Bestaande posities en verhoudingen veranderen door de onverwachte omstandigheden dat Leni, de dominee, de Gringo en Tapioca door een probleem aan de auto van de dominee en daarna het voorbijrazende onweer, tot elkaars gezelschap veroordeeld zijn.

Voor een deel krijgen we een inkijkje in het verleden van de personages, maar hoe de toekomst er uit gaat zien blijft verborgen. Aan de ene kant is dat een aantrekkelijk aspect van het boek (door veel aan de verbeelding van de lezer over te laten), aan de andere kant voelde ik mij een beetje teleurgesteld dat het boek uit was op het moment dat ik juist wilde weten hoe het met iedereen verder zou gaan. Ik zou graag doorschakelen naar de volgende scene in de film.

Treffend beschreven vind ik hoe Leni in dezelfde persoon zowel haar vader als de dominee ziet. Daarbij is duidelijk dat zij als 16-jarige dochter kritiek heeft op haar vader en de wijze waarop hij haar meesleurt in zijn leven, terwijl zij tegelijkertijd uitermate onder de indruk is van de uitstraling en invloed van haar vader als dominee. Bijna als vanzelf ondersteunt zij de dominee in zijn zendingsdrift. Dit laatste deed mij terugdenken aan de 10-jarige Judith, het jonge hoofdpersoontje uit de originele en ontroerende roman Het land van melk en honing van Grace McCleen (Atlas Contact, 2011). Ook zij leeft in een door religie gedomineerde wereld, waarin zij op geheel eigen wijze haar weg probeert te vinden. Zij heeft zowel een diepgelovige kijk op de wereld alsook een heleboel vragen over het hoe en waarom.

Beide boeken blinken voor mij uit door die dualiteit op meerdere fronten. In het verhaal van Judith zit meer “verhaal” dan in Het onweer, maar dit laatste boek prikkelt nog weer meer de verbeelding. Kortom (je voelt het al aankomen): een leesadvies voor beide boeken!

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Het onweer heb ik als ongecorrigeerd leesexemplaar mogen lezen van uitgeverij Meulenhoff, waarvoor mijn hartelijke dank.