Sinds een kleine drie jaar schrijf ik voor mijn boekenblog. Er zit niet echt een regelmaat in mijn publicaties, de enige regelmaat komt eigenlijk doordat ik altijd graag meedoe met de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Door die club heb ik al vele mooie ontdekkingen kunnen doen. En hoe raar dat misschien ook klinkt: het heeft voor mij een dubbel en zelfs tegenstrijdig effect. Enerzijds word ik door zo veel mooie, bijzondere boeken gestimuleerd om méér en sneller te lezen. Maar anderzijds merk ik dat ik juist minder en langzamer ga lezen. Waar ik voorheen af en toe ontspanning kon vinden in “niemendalletjes” en ik de variatie in mijn leesgedrag verwelkomde, heb ik nu steeds vaker de neiging om vooraf goed na te denken aan welk boek ik mijn kostbare tijd ga besteden.

Ik ben een redelijk eigenwijze lezer. Mij beïnvloed je niet zo gauw met wervende, commerciële teksten over de nieuwste must-read, “voor de lezers van” en dergelijke kreten. Sterker nog, een hype is eerder een reden om een roman (voorlopig) niet te lezen. En natuurlijk zal ik daardoor heel veel moois missen. Als jij een volger van mijn boekenblog bent, vermoed ik overigens dat jij ook zo’n lezer bent 🙂 Bij mijn afwegingen vaar ik echter wel bijna blind op de suggesties van Cathelijne Esser, de drijvende kracht achter Een perfecte dag voor literatuur. Voor vandaag had zij de roman De nieuwe Kratz van de hand van Gerard van Emmerik (Nieuw Amsterdam) naar voren geschoven. En het was weer bingo. Wat een geweldige roman!

Primaire hoofdpersoon is de 16-jarige Julien die op het punt staat opgenomen te worden in het gezin van Karl en Hildegard Kratz. Julien wil op zijn manier zijn best doen om geaccepteerd te worden, want hij snakt inmiddels naar wat gewoonheid en simpelheid. Het gezin Kratz woont ergens “in de rimboe”. Misschien heb ik het mis, maar in mijn herinnering laat de schrijver vakkundig achterwege om te veel details te geven over waar dit verhaal zich afspeelt. Dat is ook totaal niet relevant, de sfeer- en natuurbeschrijvingen en de invulling van de personages zijn vele malen belangrijker.

De titel suggereert dat er ook een “oude” Kratz moet zijn. En dat klopt: Karl en Hildegard hebben hun zoon Michael (roepnaam Maikie) verloren. Hij is overleden tijdens een open dag van het instituut “met de dubbele naam”, waar Julien met andere kinderen en jong volwassenen woont. De moeder van Julien heeft hem daar naartoe gebracht in een periode dat zij meer tijd voor zichzelf nodig had. Julien komt op een kamer met Neil terecht. Neil is een paar jaar ouder en heeft overduidelijk een mentale beperking. Tussen de jongens/mannen ontstaat een bijzondere en hechte vriendschap.

Uiteindelijk wordt gedurende het boek steeds meer duidelijk hoe Maikie is overleden en hoe bepaalde acties en gevolgen met elkaar samenhangen. Kenmerkend vond ik dat door de gebruikte schrijfstijl met korte zinnen en relatief korte hoofdstukken, de nadruk meer kwam te liggen op wat er níet expliciet wordt gezegd en beschreven. Dat maakte het heel beklemmend en regelmatig verfrissend als er meer duidelijk werd. Die onuitgesproken delen maken het boek voor mij tot een aantrekkelijk geheel. De situatie van de moeder van Julien wordt beschreven, maar steeds blijft in de lucht hangen wat er nu precies met haar aan de hand is. Is zij daadwerkelijk ziek of gebruikt zij een namaakhoestje om niet voor Julien te hoeven zorgen? Of is het vage beeld dat Julien heeft over een verdrietige gebeurtenis werkelijkheid en geen bij-elkaar-verzonnen droom?

Wie de vader van Julien is, is en blijft onbekend. Julien heeft echter een levendige fantasie en combineert het beetje informatie dat hij heeft, tot een beeld van zijn vader. Het lijkt er zelfs op dat hij gelooft dat Anders Breivik zijn biologische vader is.

De schrijver weet vanaf het allereerste begin van deze roman een bijzondere sfeer neer te zetten. Je weet meteen dat er eigenlijk met alle personages iets niet klopt. Niet alleen Julien maar ook zijn moeder, Neil, Hildegard en Karl hebben te dealen met hun eigen geschiedenis, positie in het nu en verwachtingen voor de toekomst. En gevoelens, zelfs voor je eigen kind, laten zich niet dwingen.

De sfeer deed mij enorm terugdenken aan de bizarre verhalenbundel Mens vs. Natuur van Diane Cook (Meridiaan). In die verhalen zit een ondertoon die maakt dat je in eerste instantie niet in de gaten hebt wat er nu eigenlijk zo absurd aan de situatie is, je vervolgens vermoedt dat het allemaal wel goed komt om vervolgens in volstrekte verbijstering en verwarring achter te blijven. Heerlijk, dat soort boeken en verhalen.

Dat gevoel had ik dus ook bij De nieuwe Kratz: het klinkt allemaal heel normaal en leuk voor de betrokkenen dat zij met elkaar een toekomst proberen te maken. Maar de persoonlijke levens hebben allemaal hun ups-and-downs met rare trekjes. Het is menselijk en bevreemdend tegelijk. Hildegard zit bijvoorbeeld in een praatgroepje voor ouders die een kind verloren hebben. En dan kan maar zo de vraag voorbijkomen wat de definitie van “kind” is.

Het zal wel door het ouder worden komen, maar ik kan af en toe enorm emotioneel geraakt worden door een boek. Tijdens het lezen van De nieuwe Kratz heb ik overigens ook regelmatig moeten lachen, want er zit behoorlijk veel (onderkoelde) humor in. Maar het allerlaatste hoofdstuk maakte het boek voor mij helemaal af. Daar gaat het om de keuze van Julien om door te gaan met zijn leven en het afronden van een eerdere levensfase. Meer verklap ik niet! Echt een fantastische leeservaring.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Hartelijk dank voor Nieuw Amsterdam voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar. En wil je weten wat mijn medebloggers te vertellen hebben over De nieuwe Kratz? Volg deze LINK.