Het schoolplein van mijn lagere school bestond uit de beslotenheid van een Amsterdamse stadstuin. Volledig betegeld en omheind met een hoge stenen muur. Op de speelplaats was in de hoek een zandbak. Het meest aantrekkelijke van die zandbak vond ik de rand: een smalle stenen rand waarop het heerlijk balanceren was. Ik voelde mij diep in mijn eigen fantasie een heuse koorddanseres, want tja, juf kon wel zeggen dat het een harde, vaste rand was (dus pas op – niet vallen – doet pijn – en alle goedbedoelde adviezen die je als kind toch niet hoort), voor mij stond die rand symbool voor allerlei avonturen. We hebben het hier overigens over de jaren zeventig van de vorige eeuw, voor het geval het op jou allemaal nogal ouderwets en spartaans overkomt. Halverwege mijn lagere schooltijd kwam er een moderne zandbak, van kunststof en met deksels om het zand elke middag af te dekken. Spelen met zand deed ik liever tijdens mijn vakanties op Schiermonnikoog, balanceren op de plastic rand was er niet bij, dus mij is die nieuwe bak de rest van mijn lagere schoolcarrière een doorn in het oog gebleven 🙂

Aan deze periode en de zandbak moest ik vaak denken tijdens het lezen van Moederziel van Krijn Peter Hesselink (Uitgeverij Podium). In deze roman is de hoofdpersoon Jonathan. Aan het begin van het boek is Jonathan onderweg naar een apotheek om een morning afterpil voor zijn vriendin te regelen. Als snel blijkt dat dit een eenmansactie van hem is, op een niet helemaal logisch tijdstip en wat zijn eigen voorkomen betreft, ook niet in een meest dagelijkse outfit. En of dat allemaal nog niet genoeg is om over na te denken, komt hij daar op straat zomaar zijn moeder tegen. Zijn moeder is jaren geleden plotsklaps uit zijn leven verdwenen, dus het is voor hem heel enerverend om haar daar te zien en met haar in contact te komen.

Voor de goede orde: het is bijna niet mogelijk om een leeservaring over dit boek te schrijven zonder iets van de sluier over Jonathan en zijn moeder op te lichten. Dus als je echt niet wilt weten wat Jonathan meemaakt, dan is het verstandig om nu deze blogpost niet verder te lezen. Maar eerlijk gezegd, ook als je het boek zelf leest (en dat moet je echt gaan doen) zul je merken dat ergens halverwege iets begint te knagen. Dus zo verrassend is het niet dat uiteindelijk blijkt dat de oudere mevrouw waarmee Jonathan een gesprek begint, met wie hij koffie drinkt en die hij meeneemt naar het vakantiehuisje waar zijn vriendin én zijn vader verblijven, niet zijn moeder is. Dat kán zij ook niet zijn, maar daar komt Jonathan pas achter als zijn vader, na al die jaren, hem eindelijk vertelt wat er met zijn moeder is gebeurd.

Hesselink gebruikt de techniek waarbij hij voortdurend heen en weer springt van de jonge Jonathan (lagere schooltijd) naar de huidige Jonathan, een jong volwassene die zijn best doet om zijn leven een zinvolle invulling te geven en moet zien om te gaan met alle ups-and-downs die daarbij horen. Vooral de jonge Jonathan zag ik voor mij. Zijn levendige fantasie maakt dat hij zich helemaal gek kan maken, maar eveneens dat hij in staat is om ongemakkelijke situaties te overleven. Ik vond het werkelijk prachtig hoe de schrijver dit heeft weten neer te zetten. De manier waarop Jonathan met zijn nieuwe buurmeisje Fleur omgaat, hoe zij samen redeneren over wat zij meemaken, horen en zien, dat alles maakte dat ik mijzelf weer zag staan op die smalle stenen rand van de zandbak, wiebelend evenwicht houdend en met dromerige ogen een totaal eigen wereld inkijkend. Dat gaf tijdens het lezen een zacht, licht emotioneel en weemoedig gevoel, waarbij ik niet kan ontkennen dat ik dan ook af en toe terugdacht aan mijn eigen inmiddels meer dan 30 jaar geleden overleden moeder. Wat is het toch heerlijk als een schrijver met slechts woorden zoveel beelden en gevoel kan oproepen!

De jong volwassen Jonathan wordt door zijn ontmoeting met zijn “moeder”, zijn onvermogen om met zijn vader te communiceren en de potentiële dreiging dat zijn relatie met Mariëlle op de klippen loopt, gedwongen om over zichzelf en zijn situatie na te denken. Het slot van het boek geeft voldoende aanknopingspunten om voor alle betrokkenen te wensen dat hun levens een positieve wending nemen.

Het thema dat traumatische ervaringen op jeugdige leeftijd een enorme impact kunnen hebben op het latere leven, komt ook duidelijk naar voren in de (jeugd)roman De jongen die demonen zag van Carolyn Jess-Cooke (Uitgeverij Orlando). In deze roman wordt het jongetje Alex zwaar beïnvloed door de aanwezigheid van demonen. Maar dit is geen fantasyroman! Ook bij Alex blijkt dat door een ingrijpende gebeurtenis rondom zijn vader en het ontbreken van duidelijkheid hierover door andere personen rondom Alex, hij een eigen versie maakt van wat er is gebeurd. En bij Alex resulteerde dit er in dat hij een plaatje in zijn hoofd had, dat zich op ongewenste momenten naar voren drong.

Dit geldt ook voor Jonathan. Als jongetje heeft hij meegekregen hoe “lastig” zijn ouders kunnen zijn, tegen hem en tegen elkaar. Zeker zijn moeder heeft haar eigenaardigheden en daardoor lopen de spanningen bij hem thuis steeds verder op. Hoeveel hij daadwerkelijk heeft meegekregen van de fase vlak voor het verdwijnen van zijn moeder, wordt niet volledig uitgewerkt. Net zo min of er herinneringen zijn aan de periode direct na haar “verdwijning”. Juist door dit niet helemaal te beschrijven en te ontleden, laat de schrijver zijn lezers in hun waarde. Wij hebben die informatie namelijk totaal niet nodig om te begrijpen hoe Jonathan zich moet voelen. Het is maar een klein boekje qua omvang, maar oh wat wil ik het bij deze graag aan een ieder aanraden.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Ik werd in de gelegenheid gesteld om dit boek te lezen doordat Uitgeverij Podium mij een leesexemplaar heeft toegezonden, waarvoor zeker heel veel dank. Wil je weten wat mijn medebloggers van Een perfecte dag voor literatuur over Moederziel schrijven? Volg deze LINK.