Ben jij ook zo toe aan een lentetuin? Een tuin waarin alles langzaam maar zeker weer tot leven komt, een tuin waarin je soms weer verrast wordt door bloempjes waarvan je het bestaan al weer maanden vergeten was. Een tuin barstens vol levenskracht en levenslust.

Misschien is dat ook het beeld dat jij voor ogen hebt bij het horen van Lentetuin als titel van een boekje dat ik recentelijk heb gelezen. Lentetuin is geschreven door de Japanse Tomoka Shibasaki en is in Nederlandse vertaling uitgegeven bij Zirimiri Press.

Toch zijn levenskracht en levenslust niet meteen woorden die bij het verhaal van deze roman naar boven komen. Het decor is een wijk in verval. Er zijn in Tokyo meer van dit soort wijken die plaats moeten maken voor modernere gebouwen en woningen. Daardoor kan het dus zijn dat een flatgebouw steeds leger komt te staan, in afwachting van het moment dat het gesloopt gaat worden. In zo’n flatgebouw woont de dertiger Taro. Hij is daar, in het gebouw View Palace Saeki III,  komen wonen nadat hij door zijn scheiding niet alleen zijn huwelijk maar ook zijn werk is kwijtgeraakt. Hij was kapper binnen het familiebedrijf van zijn vrouw. Na de scheiding vindt hij in een totaal andere sector werk en verhuist naar Tokyo.

In hetzelfde flatgebouw woont Nishi, een jonge vrouw. Een beetje ongrijpbaar type, warrig/slordig in haar voorkomen, beetje tijdloos. Zij blijkt gefascineerd te zijn door het huis waar Taro en Nishi op uit kijken. Het is ooit bewoond geweest door een kunstenaarsduo (een regisseur en een actrice). Deze man en vrouw hebben in de korte tijd dat zij in het opvallende, hemelsblauwe huis hebben gewoond, zelf een groot aantal foto’s gemaakt van de verschillende vertrekken en met name van zichzelf in die vertrekken. Deze foto’s zijn in boekvorm uitgegeven. Dit fotoboek heet Lentetuin. Nishi weet alles over de woning, over de lichtval, over de glans van de tegeltjes in de badkamer en noem maar op. Het is dan ook haar grote wens het huis, dat al weer een aantal jaren leeg staat, van binnen te mogen bekijken.

Er komen nieuwe bewoners in het hemelsblauwe huis. Nishi trekt alles uit de kast om naar binnen te kunnen komen. Ik ben er nog steeds niet helemaal achter waarom zij eigenlijk zo geïnteresseerd is in de woning of dat het misschien ook gaat om de levens van het kunstenaarsduo en hun relatie. Het voelde alsof iedereen zijn eigen rol speelt en dat je eigenlijk steeds niet precies weet met wie je te maken hebt en wat de werkelijke drijfveer is. Op de een of andere manier vond ik dit lijken op de sfeer in Kleine brandjes overal van Celeste Ng (Signatuur) Hoewel dit echt een totaal ander boek is, zie ik als raakvlak dat sommige personen alles op alles zetten om ergens bij te horen, om mee te mogen doen en waardoor je af en toe op het verkeerde been wordt gezet.

Terwijl Nishi Taro overspoelt met haar kennis over het huis en hem uiteindelijk ook betrekt bij haar plannen, wordt daarmee steeds duidelijker onderstreept dat er in Taro weinig eigen beweging zit. De dagen en nachten komen en gaan zoals ze komen en gaan. Er zit weinig toekomstgerichtheid in zijn handelen, weinig initiatief. Dat is misschien ook wel logisch, want Taro heeft genoeg te verwerken. Niet alleen de scheiding, maar ook het overlijden van zijn vader (inmiddels al weer een paar jaar geleden) en de verdere familieverhoudingen. Wellicht heeft hij echt even een pas op de plaats nodig. Het lijkt wel als hij af en toe wordt overvallen door handelingen van anderen. Hij krijgt bijvoorbeeld van een afscheid nemende collega presentjes (vaak in de vorm van voedsel) en ook de enige andere buurvrouw in het flatgebouw en Nishi komen soms met presentjes aanzetten. Taro ondergaat dat allemaal nogal afstandelijk en ogenschijnlijk gevoelloos. Hij neemt het zoals het komt, zonder aandacht te besteden aan het waarom hij die cadeaus krijgt en ook zonder de prikkel te voelen om er een interactie van te maken.

Het zakelijke, het afstandelijke, het ultieme gevoel van eenzaamheid midden in een grote wereldstad, kwam ook naar voren in een roman die ik enige jaren geleden las, namelijk De tas van de leraar, geschreven door Hiromi Kawakami (Atlas Contact). Hierin gaat het om een niet gebruikelijke relatie tussen een oud-leraar en een inmiddels volwassen voormalig leerlinge. Wat ik mij er nog goed van herinner is het extreem veel sake drinken en de individuele benadering van een relatie. Het lijkt wel alsof heel Japan als los zand aan elkaar hangt. Ik was blij verrast dat beide boeken door Luk van Haute zijn vertaald, maar vervolgens bedacht ik dat de markt van literaire vertalers Japan-Nederlands waarschijnlijk niet extreem groot is 😉  Hoe dan ook vind ik dat Van Haute een pluim verdient voor zijn stilistisch prachtige vertalingen. Zowel De tas van de leraar als Lentetuin zijn voortreffelijk leesbare boeken geworden.

En toch heb ik lang over deze blogpost moeten nadenken. Ik had namelijk het gevoel dat Lentetuin eigenlijk nergens écht over gaat, terwijl het toch een prachtig mooi boekje is. Ik was geraakt door het onzichtbare verdriet van Taro, door zijn tijdelijke richtingloosheid en zijn neiging om mensen net zo te beschouwen en te behandelen als huizen, wijken en werk. Ook Nishi straalt, op een andere manier, een eenzaamheid uit. En tegelijk voelt het allemaal als precies goed. De schrijfster heeft mij door haar schrijfstijl gedwongen om, net als Taro, even alles los te laten en alles te accepteren zoals het is. Dat was in onze huidige bizarre tijden een fijne ervaring. Een aanrader voor iedereen die nieuwsgierig genoeg is om iets nieuws te willen ontdekken.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Mijn dank gaat uit naar Zirimiri Press voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar. Deze uitgeverij richt zich op literatuur uit kleinere en zelden vertaalde talen.