Voor het derde jaar op rij werk ik de laatste dagen van het jaar in een plaatselijke vuurwerkwinkel. Hoe dat zo komt, is een heel verhaal en misschien komt dat nog wel eens in een andere blogpost aan de orde. In deze periode ben ik vrij van mijn reguliere werk zodat ik mij kan onderdompelen in de hectiek en sporadische chaos van de vuurwerkverkoop. Wat mij daarbij elke keer weer opvalt, is de prettige, positieve sfeer. De klanten zijn namelijk allemaal bezig om er voor te zorgen dat zij met elkaar een gezellige Oudejaarsavond hebben en met het mooiste vuurwerk het nieuwe jaar kunnen inluiden. Ik vind het fantastisch om te zien hoe vaders met hun zonen over de folder staan gebogen en hoe moeders met de kleinsten aan de hand door de winkel lopen op zoek naar wat simpele sterretjes en knalerwten. Oppervlakkig beschouwd zien we deze dagen alleen maar “perfecte gezinnetjes”. Zo’n perfect gezinnetje leek het gezin van Nora Webster ook. Al jaren getrouwd met haar Maurice, moeder van twee dochters en twee zonen, in relatieve vrijheid haar eigen leven leidend. Totdat het noodlot toeslaat en Maurice overlijdt. Nora blijft als weduwe achter en moet haar eigen weg zien te vinden in het Ierland aan het eind van de jaren zestig van de vorige eeuw. Dat is de situatie in de roman Nora van Colm Tóibín, uitgegeven bij De Geus.

De schrijver weet op een heel natuurlijk overkomende manier een beeld te schetsen van die tijd en die omgeving. Het kwam op mij een beetje over als een combinatie van de tv-series “Keeping up appearances” en “Midsomer Murders“: iedereen kent iederen en met name ook ieders familiegeschiedenis met alle saillante details die steeds weer worden opgerakeld. Enerzijds is het overduidelijk een andere tijd, met andere omgangsnormen en persoonlijke opvattingen, anderzijds gaat het over thema’s die in alle tijden voorkomen. Het gaat om het leren omgaan met verandering, teleurstelling, verdriet en met het feit dat het leven “gewoon” doorgaat.

Nora is een zelfstandige vrouw, maar uiteraard wordt zij beïnvloed door de feiten en omstandigheden van het moment en de omgeving. Zij realiseert zich dat zij tijdens haar huwelijk veel vrijheid heeft gekend met de betrekkelijke luxe dat zij thuis voor haar gezin kon zorgen. Na het overlijden van Maurice moet zij om financiële redenen een kantoorbaan accepteren bij het bedrijf waar zij vóór haar huwelijk ook heeft gewerkt. Dat beknot haar vrijheid en daarmee haar “Lebensraum”, maar na verloop van tijd gaat zij beseffen dat er een ander soort vrijheid voor in de plaats komt: zij kan doen en laten wat zij wil in en met haar eigen leven omdat zij geen verantwoording aan haar man hoeft af te leggen. Zij is op dat punt volledig onafhankelijk en trekt zich dan ook niet altijd heel veel aan van heersende opvattingen of meningen van familie/vrienden/dorpsgenoten.

Ik vond het bijzonder realistisch en verfrissend beschreven dat Nora niet haar leven in het teken van het gerief van haar kinderen plaatst. Er is ruimte voor haar eigen behoeften, verlangens, twijfels en vermoeidheid. Zij is als moeder betrokken bij alle vier haar kinderen, maar merkt duidelijk dat bij elk kind een andere aanpak de voorkeur verdient en dat zij niet anders kan doen dan accepteren dat haar kinderen soms met elkaar of anderen meer uitwisseling hebben dan met haar. En sommige ontwikkelingen en behoeften bij haar kinderen mist zij geheel of gedeeltelijk. Als zij zich daarvan bewust wordt, leidt dat niet tot een schuldgevoel maar tot een (in mijn woorden) besef dat elk huisje zijn kruisje heeft en de kinderen, de zussen, de familie, de kennissen hun eigen ups-and-downs (mogen en moeten) hebben.

Vaagjes moest ik tijdens het lezen terugdenken aan Mascha uit de roman Misschien wel niet van Jannah Loontjens (Ambo Anthos). In deze roman heeft de hoofdpersoon ook om te gaan met persoonlijke ontwikkeling, verwachtingen, teleurstelling en dergelijke. Hoewel zij ook het beste met haar zoontje voor heeft, is daar de realiteitszin dat ieder zijn eigen weg in het leven moet zien te vinden. Bij Mascha is er nogal wat in haar leven aan de hand, gedurende de paar dagen dat wij haar in deze roman volgen. En de setting van deze roman is absoluut veel moderner dan de setting van Nora. In de tijd van Nora had nog niet iedereen een telefoonaansluiting, laat staan dat er al zoiets als een computer en internet bestond. En toch is Nora geen ouderwets verhaal. Ik vond het zelfs opvallend hoe modern het Ierland van toen al was. Vrouwen trokken er zelfstandig op uit, reden auto, dronken in het openbaar alcohol etc. De steeds meer naar de voorgrond kruipende politieke situatie in Noord-Ierland met de strijd tussen katholieken en protestanten heeft Tóibín een logische plaats in het geheel gegeven. De impact van deze strijd op gezinnen is meer dan voelbaar.

Al met al was het een fijne leeservaring door de soepele schrijfstijl van de auteur. Echt ondersteboven ben ik niet van dit boek, het kabbelde naar mijn idee prettig voort zonder al te veel verontrustende elementen. Het zou best kunnen zijn dat ik later meer besef heb over de invloed van het gelezene op mijzelf. Dat gaat zich dan vast een keer uiten in een associatie van een ander boek met deze Nora 🙂

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Nora heb ik mogen lezen in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Via deze link kom je op een verzamelpagina en kun je lezen wat mijn medebloggers over deze roman schrijven. Mijn dank gaat uiteraard uit naar uitgeverij De Geus voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar.