Hoe fijn moet het zijn om zonder enig vooroordeel te kunnen leven! Om overal met een onbevangen blik in te stappen, bereid om alles te accepteren zoals het zich aandient. Volgens mij is dat volstrekt onmogelijk en is het meest haalbare dat wij proberen elke keer met enige afstand naar onszelf te kijken vóórdat we ergens over oordelen, ons een houding geven of tot actie over gaan. En die houding kan af en toe tot een bijzondere ontdekking leiden. Althans zo verging het mij. Voor vandaag staat namelijk De offers gepland binnen de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Deze roman, uitgegeven bij De Bezige Bij, is geschreven door Kees van Beijnum. En precies daar wrong voor mij de schoen. Ik had nog nooit een boek van deze schrijver gelezen. Het enige dat ik van hem wist, is dat hij de schrijver is van De Oesters van Nam Kee, welk boek verfilmd is met onder andere als acteurs (de jonge) Katja Schuurman, Johnny de Mol en Cees Geel. En eerlijk gezegd (daar komt het eerste vooroordeel) heb ik gemiddeld niet zo’n hoge pet op van Nederlandse films. Ik heb de film niet gezien maar mede door de (gedeeltelijke) setting in (daar komt vooroordeel nummer 2) een zonnig buitenland vermoedde ik weinig goeds. En die mening  projecteerde ik vervolgens op de schrijver.

Dus toen de vraag kwam of ik mee wilde doen voor De offers, heb ik heel even getwijfeld. Heel even, want ik ben altijd nieuwsgierig naar nieuwe boeken en (voor mij) nieuwe schrijvers. En oh ja, wat ben ik blij dat ik mee mag doen, want wat kan die man schrijven! In een heel beheerste stijl weet hij mij mee te nemen naar het Japan van de tweede helft van de veertiger jaren vorige eeuw. En dat is vervolgens bij uitstek een wereld waarin vooroordelen een extreme invloed hebben op de dagelijkse gang van zaken. Misschien is het beter/neutraler om het niet te hebben over vooroordelen, maar over maatschappelijke opvattingen over de indeling van de samenleving in die tijd. En daarbij is het zeker niet zo dat alleen in Japan die opvattingen de ontwikkelingsmogelijkheden vanuit een bepaalde sociale status bepalen. Ook voor Europeanen, Australiërs, Amerikanen en anderen blijkt het bijna onmogelijk om een eigen mening te hebben en desondanks mee te draaien in het wereldje. Letterlijk iedereen moet offers brengen, ieder op zijn of haar eigen niveau en in wisselende situaties. Uiteindelijk gaat het steeds om de vraag naar de balans van eigen belang en het belang van een medemens.

Ik vond het een bijzondere roman. Als ik een boek lees waarvan ik van te voren weet dat ik er een blogpost over ga schrijven, maak ik tijdens het lezen vaak al wat aantekeningen. In dit geval had ik gekozen voor kleine gekleurde plaktabjes. Het boek zit nu vol met gekleurde tabjes, maar deze momenten bij elkaar maken niet automatisch een logische blogpost. Er zijn ongetwijfeld bloggers te vinden die een mooie, compacte samenvatting geven van de inhoud van het boek. Ik raad je zeker aan deze publicaties te lezen voor zover je nog een aansporing nodig hebt om deze roman te gaan lezen. Van mijn eigen leeservaring geef ik graag mee dat de meest opvallende zinnen of alinea’s wat mij betreft met name gaan over individuele opvattingen en verwachtingen. Regelmatig verhelderend en verbijsterend tegelijk.

Voor mij, zelf juriste, waren de overwegingen van rechter Rem Brink over de aanklacht “misdaden tegen de vrede” en de unanimiteit van het oordeel uitermate interessant om te lezen. Maar het meest indrukwekkende is toch de neutrale, bijna afstandelijke wijze waarop de schrijver het beeld schetst van de toenmalige maatschappelijke verhoudingen en de daarbij horende toekomstmogelijkheden van de hoofdpersonen uit deze roman.

Bijzondere omgangsvormen en interculturele verschillen waren in de jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog nog meer bepalend dan tegenwoordig. Maar los van de tand des tijds zit de Aziatische maatschappij zo anders in elkaar dan wij hier in Europa gewend zijn. Ik moest terugdenken aan  De tas van de leraar van de Japanse schrijfster Hiromi Kawakami (oorspronkelijke publicatie in 2001. Ik las in 2012 via mijn openbare bibliotheek de Nederlandse vertaling, Atlas Contact). In dit wonderlijke boekje gaat het om een zich met horten en stoten ontwikkelende relatie tussen een alleenstaande vrouw van in de dertig en haar veel oudere, voormalige leraar die weduwnaar is. In de manier waarop zij met elkaar omgaan vond ik een zekere hardheid en botheid zitten, die ik (vooroordeel nummer zoveel) niet verwachtte in de Japanse cultuur.

Ik merk dat ik bij het schrijven van deze blogpost bijna angstvallig heb vermeden om namen uit de boeken te noemen. Dit is simpelweg het gevolg van het feit dat ik de namen niet goed ken. Ik lees namelijk meestal op “beeldherkenning”, oftewel ik herken het woord meteen als de naam die er staat, maar hoe de naam precies wordt geschreven of uitgesproken moet worden, gaat aan mij voorbij. Dit is niet typisch iets voor boeken met Aziatische namen, hoor, ik heb dat al mijn hele lezersleven lang. Begin middelbare school heb ik eens een verhitte discussie met een klasgenootje gevoerd omdat zij het belachelijk vond dat ik niet precies wist hoe de vriendinnen van Pitty (uit de kostschoolserie van Enid Blyton, echte bakvissenboekjes) heetten en wat de naam van de kostschool was. Tja. Mijn leesplezier is er niet minder om 🙂

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Via deze link kom je op de verzamelpagina van Een perfecte dag voor literatuur met de verwijzing naar de artikelen van mijn medebloggers. Mijn hartelijke dank gaat weer uit naar Cathelijne en De Bezige Bij voor het beschikbaar stellen van een leesexemplaar!