Eigenlijk ben ik gewoon boos. Boos op de schrijver. Hoe durft hij zo’n boek te schrijven. Een boek in een boek. Of een boek over een boek. Of twee boeken in één kaft. Zeg het maar. Maar het is hoe dan ook niet eerlijk dat de schrijver deze combinatie maakt. Waar ik het over heb? Over de nieuwste roman van Koen van Wichelen met de titel De Barmhartigen. Ik mocht dit boek lezen van Uitgeverij Manteau (WPG Uitgevers België) en mijn plaats innemen in de door de uitgever georganiseerde promotionele blogtour.

Ja, ik weet het: nu moet ik natuurlijk wel proberen uit te leggen waaróm ik boos ben. En boos is misschien ook niet helemaal de juiste benaming van mijn huidige emotie. Het is een soort machteloos gevoel, omdat deze roman zo veel persoonlijke gedachten en gevoelens oproept dat ik er even niet mee over weg kan. Die emoties zijn met name ontstaan door het tweede gedeelte van deze roman. Dat gedeelte wordt gevormd door de roman die de hoofdpersoon uit het eerste gedeelte, David Sores, heeft geschreven. Overigens is David een midden veertiger en heeft hij in zijn leven nogal wat meegemaakt. Hij heeft dan ook veel zorgen aan zijn hoofd, zit volledig met zichzelf in de knoop en probeert te vermijden dat het besef van een uitzichtloze toekomst tot hem doordringt. Het hoe en waarom van deze crisis blijft lang een kwestie van gissen, hoewel het wel duidelijk is dat het overlijden van zijn vader en de spanningen binnen de familie hieraan ten grondslag liggen.

Van Wichelen hanteert in het deel over David een aantrekkelijke schrijfstijl waardoor je het boek niet kunt wegleggen. Je moet simpelweg doorlezen over alle wederwaardigheden van Sores. Prachtig hoe de schrijver een beeld van David neerzet, waarbij wij de absurde, grillige gedachten van David volgen, die vervolgens opvallend vaak uitmonden in overwegend “standaard”-gedrag. Er komt een duidelijk beeld naar voren van een instabiele, emotionele man met een honger naar een aardig woord, een liefdevol gebaar en een vertrouwde, warme leefomgeving. En dan, op een dag, in het plaatselijke café, leest hij een testje in de krant en valt het spreekwoordelijke kwartje: David Sores gaat een boek schrijven. Het onderwerp is voor hem meteen duidelijk. Zijn roman moet gaan over het leven van zijn (overleden) vader. En dan niet als een autobiografisch verhaal, maar juist in de vorm van fictie, losjes gebaseerd op de werkelijkheid.

In eerste instantie valt het niet mee om een uitgever te vinden en vervolgens gebeurt er hoegenaamd niets. David wordt na uiteindelijk één lovende recensie, wel in zijn geboorteplaats (in het Noorden) uitgenodigd voor een signeersessie en daar gaat het mis. Hij wordt ernstig mishandeld door zijn neven, die namens de familie komen “melden” dat zijn openhartigheid niet op prijs wordt gesteld. Door alle media-aandacht rondom deze rel komt echter de verkoop van het boek goed op gang.

Deze passage was voor mij extra beladen, omdat ik dit gedeelte las vlak na de aanslagen in Parijs op Charlie Hebdo. Ook voor dit noodlijdende krantje bleek deze afschuwelijke actie die de cartoonisten en journalisten tot het middelpunt van de wereld maakte, financieel gezien een buitenkans om het voortbestaan voor de middellange termijn te verzekeren. Nog nooit zijn er zó veel exemplaren verkocht als in de week na de aanslag. Hoe morbide is dat.

Verder moest ik denken aan de (promotionele ?) rel rondom het boek Vertrouwd voordelig van Peter Middendorp (Prometheus). Ik heb dit boek (nog) niet zelf gelezen, maar uit de publiciteit rondom dit boek heb ik begrepen dat het een persoonlijk verslag van de schrijver is over zijn jeugd in Drenthe, weggestopt in de stoffige, muffe stellages van de plaatselijke Blokker. Dit werd Middendorp niet in dank afgenomen en een rel was geboren. En alle commotie leverde dus wel weer aardig wat publiciteit. Een bijna vicieuze cirkel met als grote winnaar de uitgever? 🙂

Dat eerste gedeelte is dus al heel lezenswaardig. Een fijne, moderne roman, goed geschreven en prettig om te lezen. Met alle elementen om er een afgerond verhaal van te maken. Maar ja, dan …… dan volgt het door David geschreven boek Hij was mijn vader. Ik had vooraf nog even overwogen om met dit deel te beginnen, maar achteraf ben ik blij dat ik de “juiste” volgorde heb aangehouden. Zo knap van Van Wichelen dat je in dat tweede deel toch echt David aan het woord hoort. En wat David te vertellen heeft, maakte enorm veel indruk op mij. De situatie rondom zijn vader, die door een ongeval ernstig verlamd in het ziekenhuis terecht komt en de manier waarop zijn vader, David zelf maar met name zijn diepgelovige moeder en zus hiermee omgaan, is prachtig indringend en persoonlijk beschreven. De eerlijkheid en integriteit waarmee “de schrijver” hierover schrijft, doen bijna vergeten dat deze schrijver diezelfde Sores is die na een diepe persoonlijke crisis nu weer langzaam maar zeker probeert iets van zijn leven te maken.

Ik vond het bijna niet voor te stellen dat deze twee boeken van dezelfde schrijver zijn. De boeken zijn innig met elkaar verweven en tegelijkertijd twee afzonderlijke leeservaringen die ook zonder elkaar een bestaansrecht hebben. En dat maakte mij boos, maar dat is dus wel een prettig soort boosheid. Het maakt dat je gedwongen wordt over een aantal belangrijke levensvragen na te denken. Wat een geweldige leeservaring.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Het volledige schema van de blogtour rond De Barmhartigen luidt:

5 januari: http://perfecteburenleesclub.blogspot.nl

7 januari: www.petepel.nl

9 januari: https://hetkraaienvandehaan.wordpress.com/

12 januari: http://verbeelding.org/

14 januari: http://bibman.blogspot.be

16 januari: http://suzannevdijk.wordpress.com

19 januari: www.hendrik-jandewit.nl

21 januari: https://dobbinga.wordpress.com/

23 januari: http://connieflipse.blogspot.be