Ik ga van mijn boekenblog heus geen feuilleton, met een doorlopend verhaal, maken, hoor, maar toch grijp ik even terug op wat ik in mijn vorige blogpost schreef. Namelijk dat ik in deze gekke corona-tijd een beetje lukraak aan het lezen ben wat er in mijn kasten of op mijn e-reader staat. En dat blijkt af en toe best verrassend uit te pakken. Ik had namelijk al jaren een e-book van Julian Barnes beschikbaar, ooit binnengehaald via een abonnement op Elly’s Choice (inmiddels al enige tijd en in iets andere vorm bekend als Bookchoice). Regelmatig heb ik de naam van deze schrijver voorbij horen komen, met meestal wel een positieve ondertoon, maar het was er nog niet eerder van gekomen iets van hem te lezen.

In mijn “ik klik gewoon maar wat aan op mijn e-reader en dan zien we wel wat er gebeurt”-modus verscheen Alsof het voorbij is (Atlas Contact) op mijn scherm. Nietsvermoedend begon ik te lezen. En eerlijk gezegd vond ik het wel prettig lezen, maar was ik niet direct erg gegrepen door de inhoud. Het kabbelde allemaal een beetje voort. De hoofdpersoon, de verteller, is overigens Tony Webster, die op al wat latere leeftijd terugkijkt op zijn leven en op wat er allemaal wel en vooral ook niet is voorgevallen. Zijn leven hangt niet van wereldschokkende of maatschappij-veranderende gebeurtenissen aan elkaar. Zeker niet. Er komt in eerste instantie eerder een vrij middelmatig, standaard levensverhaal naar voren. Met wat ups and downs, wat betreft relaties als jonge man en ook later in de relatie met zijn vrouw, inmiddels ex-vrouw. Hij geeft hier en daar aan dat hij niet vastgepind kan (en wil) worden op zijn herinneringen, want het is altijd maar de vraag hoe betrouwbaar herinneringen feitelijk zijn. Dat terugdenken op zijn leven en bepaalde voorvallen daarin wordt extra aangezwengeld door de ontvangst van een brief van een notaris.

In het eerste deel schetst de hoofdpersoon ons dus in grote lijnen hoe zijn leven is verlopen, welke vriendschappen hij heeft gehad en de diverse liefdesrelaties. Je merkt dat hij de behoefte voelt om zich de voorvallen te herinneren in een voor hem meest comfortabele vorm. Door dat schuren van werkelijkheid en mogelijke werkelijkheid krijg je al wel het voorgevoel dat dit systeem van zelfbehoud en jezelf voor de gek houden een essentieel element in zijn hele leven zou zijn.

En opeens, opeens zit je er middenin. Waar het in de eerste hoofdstukken maar gewoon een beetje voortkabbelde en je het idee kreeg dat je informatie kreeg toegeschoven zonder eigenlijk te weten wat de bedoeling daarvan was, kun je opeens niet anders dan doorlezen. Ontdekken wat het nu precies is waarom Tony Webster het nodig vindt om zijn verhaal en zijn herinneringen te vertellen. Natuurlijk zijn de voorvallen, de overlappende geschiedenissen, de onverwachte wendingen in levens van oude vrienden en familie en de reden voor de brief van de notaris interessant, maar het echt interessante zit voor mij toch echt in het vakkundig door de auteur laten doordruppelen van levensvragen, kwesties van keuzes en acceptatie van gevolgen van handelen en het gestaag doorsijpelen van het gevoel van de onmacht om ergens bovenuit te stijgen, de neiging om anderen te overtuigen van het eigen gelijk, de mogelijke jaloezie op de levens van anderen. Dit geldt allemaal voor Tony, maar door de schrijfstijl en de woordkeuze van Barnes heeft hij mij op subtiele wijze in zijn ban gekregen om ook na te denken over dat soort vragen en systemen. Barnes heeft mij heel geleidelijk aan het handje daarin meegenomen.

Ik houd van dit soort boeken. Het zijn boeken waar ik jaren later niet meer van weet wat er nu eigenlijk gebeurde en waarvan ik volledig vergeten ben of er überhaupt een begin en een slot aan het verhaal zat. En dat mij dat vervolgens totaal niet boeit, omdat ik namelijk wel het gevoel en de indruk van de roman weet te herinneren. Ook bij mij kan het dan zijn dat die herinneringen niet kloppen en dat ik misschien zelfs wel hele alinea’s of scenes uit een volledig andere roman toereken aan Alsof het voorbij is. Dat gaat dan zonder dat ik mij daarvan bewust ben. Zo moest ik tijdens het lezen terugdenken aan een roman die ik een aantal jaren geleden heb gelezen van Jens Christian Grondahl, namelijk Portret van een man (Meulenhoff). Al zou ik mijn leven ermee moeten verlengen, ik heb géén idee meer over de inhoud van dit boek, maar toch overheerst de herinnering dat ik zwaar onder de indruk was, door de rustige, mijmerende schrijfstijl. Dit is ook zo’n roman waarbij je plotseling beseft dat je verslaafd bent geraakt aan de stijl, de sfeer, de benadering.

Als iemand mij zou gaan vertellen over de inhoud van Portret van een man, zal ik waarschijnlijk opeens merken dat ik toch meer heb onthouden dan ik nu vermoed. Dat blijf ik toch wel een interessant fenomeen vinden, hoe kleine dingen of een simpel voorval opeens een reeks aan herinneringen op gang kan brengen. Ik schreef hierover al eens eerder een blogpost (onder de titel Luikjes in je hoofd) naar aanleiding van de roman Om niet te verdwalen van Patrick Modiano (Singel – Querido). En dát weet ik mij dan weer wel te herinneren 🙂

Veel leesplezier!

theonlymrsjo