Heel recent heb ik de verhalenbundel Saboteur van Marte Kaan (Ambo Anthos uitgevers) gelezen. Dit bundeltje heb ik mogen lezen in het kader van de boekenbloggersleesclub Een perfecte dag voor literatuur. Het is een voorrecht om in deze club te mogen meedoen, maar in sommige gevallen is bij mij de verwerkingstijd van het gelezene tot aan de blogdatum relatief kort. En daarmee is het soms lastig om een weloverwogen mening te hebben en deze vervolgens ook nog te verwoorden. En als ik een mening heb, is die mening dan bestand tegen de tand des tijds en verdere persoonlijke ontwikkeling?

Vorige week donderdag was ik bij de alweer laatste bijeenkomst van mijn leesclub (irl) voor dit seizoen. Nadat wij met elkaar over het geplande boek hadden gesproken, was het tijd voor de inmiddels traditionele afsluiting: ongekunstelde gezelligheid met “een hapje en een drankje”. Onze voortrekker, Annie, had daarbij weer wat leuks bedacht. Aan het eind van een bijeenkomst zijn wij namelijk gewoon een cijfer aan het boek toe te kennen. De vraag van Annie was nu of wij enig idee hadden hoe de boeken eigenlijk gemiddeld binnen onze leesclub gewaardeerd werden. En de tweede vraag was om aan te geven of wij door het verloop van de maanden ons eigen oordeel over de gelezen boeken hadden bijgesteld. En vooral bij die laatste opdracht ontstond een levendige discussie. De rode draad in de gesprekken was dat er veel factoren zijn die een mening beïnvloeden en dat wijziging in die factoren dus ook tot een wijziging van het waardeoordeel kan leiden.

Zo word ik nu nog heen en weer geslingerd in mijn (voorlopige) mening over Saboteur. In alle verhalen heeft Marte Kaan een constante schrijfstijl. De relatief korte verhalen lezen makkelijk weg. Zij gebruikt korte, duidelijke zinnen met eigentijdse, bijna simpele woorden. Ik was zó door de bundel verhalen heen. Maar dan begint het pas. Dan ga je nadenken over wat je nu eigenlijk gelezen hebt. Het is een aaneenschakeling van verhalen over mensen die vakkundig hun eigen leven (en daarmee impliciet ook het leven van anderen) saboteren.

In elk verhaal is een kernelement van emotie te ontdekken, zoals angst, onzekerheid, wantrouwen en bovenal afgunst. Deze emoties komen in verschillende situaties aan bod. Het gaat onder andere om (vrouwelijke) werkgever – (vrouwelijke) werknemerrelaties, vader – dochterrelaties en kindermeisje – mevrouwrelaties.

Positief vind ik dat de schrijfster mij heel snel midden in de setting van het verhaal weet te krijgen. Om vervolgens aan de ene kant hard te willen weglopen (rare, enge mensen in  een ogenschijnlijk normale verschijningsvorm) en aan de andere kant een enorme honger naar meer informatie, naar meer details (wat is er precies gebeurd dat de hoofdpersoon doet zoals hij/zij doet? Valt het tij nog te keren?). Bij alle verhalen overheerste een zeer ongemakkelijk gevoel, een aan mijn gevoel van eigenwaarde-als-persoon-en-de-mensheid-in-totaliteit knabbelende twijfel. Ik voelde af en toe ook wel enige irritatie over het gedrag of de gedachtestroom van de hoofdpersonen. Mooi detail is dan weer dat het aantal daadwerkelijke dialogen vrij beperkt is, de sfeer wordt heel subtiel door de schrijfster neergezet.

Ik weet het dus gewoon niet. Ik ben nog niet in staat om een stabiele mening te geven. En misschien is dat ook precies wat Marte Kaan wil bereiken: zij heeft met deze bundel mij als lezer gesaboteerd! En dat geeft weer heerlijk stof tot nadenken.

Door Saboteur, Barrevoetse februari van Herta Müller en Waar we wonen van Thomas Möhlmann is mij duidelijk geworden dat het lezen van verhalen of poëzie totaal anders is dan het lezen van een volledige roman. En ook blijkt voor mij dat ik het lezen van verhalen moet leren. Oefening baart kunst, dus kom maar op met verhalenbundels!

Overigens bespraken wij op de laatste bijeenkomst van mijn leesclub-in-real-life het boek En het vergeten zo lang van Pauline Slot (de Arbeiderspers). Typisch zo’n boek waarbij je uitgebreid met elkaar over het thema kunt praten of juist je meer toeleggen op schrijfstijl en dergelijke. Ik vermoed dat over deze roman, gebaseerd op de werkelijke levens van de Chileense dichter Pablo Neruda en zijn Nederlandse vrouw, binnenkort nog een blogpost online komt 🙂

Meningen, impressies, leeservaringen van andere bloggers van Een perfecte dag voor literatuur over Saboteur vind je HIER.

Veel leesplezier!

theonlymrsjo

Wil je alvast een idee krijgen welke boeken binnen Een perfecte dag voor literatuur de komende maanden aan bod komen? Neem dan eens een kijkje op de website van Not Just Any Book.